Hoop op weerzien

Gleiwitz, Dwangarbeiders kamp
mei – december 1944

Eens zijn we allemaal weer bij elkaar! Maar dat is nooit meer gebeurd.

‘Begrijpt u nu waarom ik huil’ is een documentaire uit 1969 waarin een door de oorlog getraumatiseerde ex-verzetsman wordt gevolgd tijdens zijn LSD-therapie bij psychiater Jan Bastiaans. De documentaire, maar vooral de behandelwijze van Bastiaans, betekent een doorbraak in Nederland dat tot die tijd geen traditie in de opvang/behandeling van oorlogsslachtoffers kent.

In de jaren zestig is sprake van een hernieuwde belangstelling voor de Tweede Wereldoorlog. Loe de Jong's televisieserie De bezetting (1960-65) kan op hoge waardering rekenen van een groot kijkerspubliek. Vervolgens maakt Jacques Pressers boek Ondergang (1965) over de vervolging van de Nederlandse Joden enorme indruk. Vanaf de jaren ’60 ontstaat er aandacht en begrip voor de trauma’s waardoor sommige oorlogsslachtoffers gekweld worden. In de wederopbouwjaren zijn deze ervaringen door betrokkenen en omstanders zo diep mogelijk weggestopt. De Leidse hoogleraar psychiatrie Jan Bastiaans maakt de behandeling van het zogeheten KZ-syndroom (concentratiekampsyndroom, van KZ, Duits, de afkorting voor Konzentrationslager) tot zijn specialisme. Hij heeft een behandelmethode ontwikkeld waarbij de patiënt een beperkte hoeveelheid LSD krijgt toegediend.